Xuân về làng đá Khuổi Ky

Từ trung tâm thành phố Cao Bằng mất khoảng 2 giờ đi trên những con đường đèo uốn lượn, quanh co xen giữa những rừng đào, rừng mận đang đua nhau khoe sắc, làng đá cổ Khuổi Ky hiện ra trước mắt với diện tích rộng tới 10.000 m², lưng tựa vào núi đá, mặt hướng về suối Khuổi Ky êm đềm, thơ mộng. Trong làng có 16 căn nhà sàn được xây dựng hoàn toàn bằng đá vô cùng ấn tượng.

Đến với ngôi làng trong một ngày cuối đông, những tia nắng nhẹ nhàng nhưng vẫn đem lại sự ấm áp lạ thường. Giống như người dân nơi đây tuy nhỏ bé nhưng ham học hỏi, nghiên cứu, đoàn kết nhiều năm qua đã cùng nhau đem đến những thành tựu phát triển to lớn, đưa hình ảnh làng đá đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.

Bước trên con đường đá dẫn vào làng, những căn nhà sàn đá cổ hàng trăm năm tuổi hiền hòa, mộc mạc hiện ra trước mắt. Đá gần như hiện hữu trong cuộc sống người dân nơi đây bởi trong tâm thức của họ, đá giống như vị thần linh che chắn, bảo vệ cho dân làng. Đến nay, những ngôi nhà sàn cổ vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ, mang dáng dấp cổ xưa từ thời nhà Mạc, tạo nên nét cổ kính, mang hơi thở huyền thoại cho ngôi làng vùng biên giới. Kiến trúc nhà lợp ngói âm dương, mỗi gian được ngăn bằng khung ván gỗ để thuận tiện cho việc sinh hoạt, móng nhà làm bằng đá hộc và chân tảng kê cột làm bằng đá gia công.

Bà Nông Thị Tiến cho biết: Tôi sinh ra và lớn lên tại Khuổi Ky, là người chứng kiến sự "thay da, đổi thịt" của những ngôi nhà nơi đây, tôi vô cùng vui sướng. Nhờ có sự ủng hộ và chung tay của Nhà nước cùng nhân dân làm du lịch, cuộc sống của người dân ngày càng cải thiện hơn rất nhiều. Có điện, có nước sạch về đến từng hộ gia đình, đường sá đi lại dễ dàng, thuận tiện hơn. Đổi thay là vậy, tôi vẫn luôn nhắc nhở con cháu phải gìn giữ những nét văn hóa đặc trưng để bản sắc dân tộc không bị mai một, đó chính là điều cốt lõi để thu hút khách du lịch đến với làng đá Khuổi Ky.

Trải nghiệm dịch vụ tại Mảy Linh homestay - một trong 9 homestay đang hoạt động tại làng đá. Tiếp đón khách với thái độ niềm nở, nhiệt tình, cô Nông Thị Đán - quản gia của Mảy Linh homestay nấu bữa cơm dân dã phục vụ khách hàng với các món đặc sản mang đậm nét địa phương, như: cá suối chiên giòn, lạp sườn, canh măng rừng..., bữa cơm chứa chan tình cảm của người nấu, chắc hẳn đối với mỗi người khách khi đến đây sẽ có cảm giác như đang được thưởng thức bữa cơm đầm ấm, đơn sơ tại gia đình mình.

Cô Nông Thị Đán chia sẻ: Tôi là người sinh ra và lớn lên tại huyện Trùng Khánh, cách làng Khuổi Ky 10 km. Cái duyên đưa tôi gắn bó với ngôi làng này rất tình cờ, hiện nay tôi chủ yếu sống và làm việc tại ngôi nhà này. Công việc hằng ngày của tôi là quét dọn, đón tiếp khách, chuẩn bị cơm nếu khách đặt trước, mục tiêu của Mảy Linh homestay là đem đến cho khách du lịch những trải nghiệm của cuộc sống nơi đây, dung dị, ấm áp mà vẫn đầy đủ tiện nghi. Hiện nay, tôi và gia đình vừa làm nghề nông truyền thống, kết hợp với làm thêm du lịch để tăng thêm thu nhập.

Điệu Then, tiếng đàn tính vang mãi nơi làng đá miền biên cương.

Dọc theo tường rào bằng đá, chạm tay lên mặt đá cảm nhận được làn hơi ẩm, mát lạnh của tiết trời cuối đông. Bên cạnh là những bông hoa đỏ, vàng đang chúm chím đợi ngày bung sắc trong nắng xuân ngập tràn, dòng Khuổi Ky trong veo, êm đềm trôi không ngừng nghỉ. Từ dòng suối trong vắt, mát lành này đã nuôi dưỡng bao thế hệ người dân nơi đây lớn lên và trưởng thành, mọi sinh hoạt đều gắn liền với con suối: từ nước sinh hoạt, giặt giũ, đến nguồn thực phẩm nuôi dưỡng con người... Dòng suối cứ lặng lẽ, hiền hòa ở đó chứng kiến bao đổi thay của ngôi làng, tiếp đón bao đoàn khách. Năm 2008, làng đá Khuổi Ky được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận "Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người", đây là điều kiện để làng phát huy những nét đẹp truyền thống và giới thiệu quảng bá với du khách gần xa những nét đặc trưng tiêu biểu, độc đáo một làng cổ.

Chị Mạc Thị Khon, quản lý Quang Thuận Homestay chia sẻ: Sau khi đi tham quan du lịch tại các tỉnh bạn, tôi trăn trở rất nhiều, bởi làng đá nơi tôi đang sinh sống là một điểm du lịch vô cùng đặc biệt, làm sao để phát huy những nét đẹp vốn có, giới thiệu với bạn bè trong và ngoài nước. Sau 5 năm vừa thực hành, học hỏi và rút kinh nghiệm trong quá trình làm homestay, gia đình tôi đã vận hành tốt hoạt động của homestay.

Gia đình chị Mạc Thị Khon vẫn còn lưu giữ nghề đan rơm truyền thống và giới thiệu cho du khách. Các sản phẩm phục vụ thiết yếu cho đời sống từ rơm thân thiện với môi trường được nhiều khách hàng ưa chuộng, như: đệm ngồi, nón, áo,...; hiện nay gia đình đã có những đơn hàng khách đặt.

Bên cạnh việc nghỉ dưỡng, du khách đến Khuổi Ky có thể tham gia trải nghiệm các hoạt động gắn liền với cuộc sống lao động của người dân như: gặt lúa, hái măng, bắt cá, chế biến những món ăn đặc trưng của người Tày. Đặc biệt hơn có tour leo núi, trekking,... người dân có điều kiện giới thiệu cho du khách những nét văn hóa truyền thống thông qua các buổi giao lưu hát Then, đánh đàn tính, hát giao duyên với các làn điệu dân ca đặc trưng vùng, miền.

Anh Quang Vinh (Hà Nội) tâm sự: Trải qua một ngày sinh hoạt cùng người dân nơi đây đem lại cho tôi rất nhiều cảm xúc. Con người chân chất, dễ mến, nhiệt tình, không khí thoáng đãng, cơ sở vật chất đầy đủ. Nếu có dịp tôi sẽ quay lại và đưa bạn bè cùng đến.

Những năm gần đây, nhu cầu du xuân trải nghiệm đầu năm của du khách trong nước tăng cao, đặc biệt du khách nước ngoài muốn khám phá phong tục truyền thống Tết Nguyên đán cổ truyền, việc du lịch vào dịp Tết vẫn diễn ra như bình thường nên sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nhân sự, cơ sở vật chất để đón tiếp khách hàng đã được các homestay sẵn sàng trong dịp Tết Quý Mão 2023.