Từ khi Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh được thành lập (ngày 01/4/1930), mặc dù chưa có cơ quan chuyên trách nhưng công tác kiểm tra, giám sát, và kỷ luật của Đảng đã được cấp uỷ quan tâm thực hiện gắn liền với mọi hoạt động của Đảng. Đến ngày 25/5/1948, Ban Tổ chức - Kiểm tra tỉnh Cao Bằng được thành lập, gồm có: Tiểu ban Tổ chức và Tiểu ban Kiểm tra, do đồng chí Hoàng Nghiệp làm Trưởng ban, phụ trách chung. Đây là sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng, đánh dấu sự hình thành ngành kiểm tra của Đảng bộ tỉnh. Sau một thời gian hoạt động, quý I/1949 Ban Tổ chức - Kiểm tra được tách thành hai ban độc lập là Ban Đảng vụ và Ban Kiểm tra. Tại Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ III (tháng 9/1951), Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu ra Ban Kiểm tra gồm 03 đồng chí: Hoàng Nghiệp, Uỷ viên BTV Tỉnh uỷ làm Trưởng ban, Ngọc Văn Thuỳ và Nguyễn Thu Sơn đều là Uỷ viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh làm thành viên; đây là lần đầu tiên, Ban Kiểm tra Tỉnh uỷ được Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh bầu trong dịp Đại hội và đồng chí Uỷ viên BTV Tỉnh uỷ được bầu làm Trưởng ban. Đây là mốc lịch sử đánh dấu sự trưởng thành và phát triển của Ngành kiểm tra toàn Đảng bộ tỉnh. Tháng 9/1960, Ban Kiểm tra Đảng được đổi tên thành UBKT. Trong giai đoạn chống Mỹ cứu nước, công tác kiểm tra của các cấp uỷ Đảng chủ yếu tập trung kiểm tra thực hiện nhiệm vụ và phẩm chất tư cách của đảng viên trong công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, chuyển hướng lãnh đạo từ thời bình sang thời chiến. Thông qua công tác kiểm tra, UBKT các cấp đã giúp cấp uỷ kiện toàn lại các tổ chức cơ sở đảng, gắn với việc nâng cao tư cách đảng viên, kiên quyết đưa các trường hợp không đủ tư cách ra khỏi hàng ngũ của Đảng. Sau năm 1975, công tác kiểm tra Đảng tập trung vào nhiệm vụ kiện toàn tổ chức, khắc phục khó khăn, phục vụ nhiệm vụ xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, bảo vệ đất nước và phát triển kinh tế - xã hội. Bước vào thời kỳ đổi mới, công tác kiểm tra của Đảng hết sức nặng nề trước những yêu cầu mới, UBKT các cấp đã từng bước đổi mới về nội dung và phương pháp hoạt động; đã thể hiện rõ chức năng tham mưu cho cấp uỷ thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát theo Điều 30 Điều lệ Đảng; giúp cấp uỷ nắm được tình hình thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, của cấp uỷ về tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong toàn Đảng bộ, từ đó có những định hướng lãnh đạo, chỉ đạo tốt hơn và hiệu quả cao hơn. UBKT Tỉnh uỷ và UBKT các cấp chủ động thực hiện toàn diện 06 nhiệm vụ theo Điều 32 Điều lệ Đảng, chất lượng hoạt động ngày càng được nâng lên.
Từ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ III đến nay, trải qua 15 kỳ đại hội, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã bầu 13 đồng chí làm Chủ nhiệm UBKT Tỉnh uỷ, bầu trên 90 lượt đồng chí làm thành viên UBKT Tỉnh uỷ. UBKT các cấp luôn được cấp uỷ các cấp quan tâm củng cố, kiện toàn về số lượng, từng bước nâng cao về chất lượng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn. Hiện nay, Đảng bộ tỉnh có 15 UBKT huyện, thành uỷ, đảng uỷ trực thuộc Tỉnh uỷ với 92 thành viên UBKT, 262 UBKT đảng uỷ cơ sở với trên 921 thành viên UBKT. Có thể nói, trong quá trình xây dựng và phấn đấu, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, của các cấp uỷ và sự chỉ đạo, hướng dẫn thường xuyên của UBKT Trung ương, UBKT các cấp đã không ngừng trưởng thành và phát triển; các thế hệ cán bộ, công chức ngành kiểm tra luôn phát huy truyền thống tốt đẹp của ngành, giữ vững phẩm chất đạo đức cách mạng của người chiến sĩ cộng sản, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, vững vàng kiên định, công minh, chính trực, luôn đoàn kết, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng và Nhân dân giao phó.
Phát huy truyền thống Ngành, ngay từ đầu nhiệm kỳ 2020 - 2025, UBKT các cấp đã chủ động tham mưu cho cấp uỷ tập trung kiểm tra, giám sát việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ, các chương trình trọng tâm, nội dung đột phá Nghị quyết đại hội Đảng các cấp đã đề ra, trong đó tập trung kiểm tra, giám sát những lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tiêu cực, những vấn đề bức xúc dư luận đang quan tâm, như: việc giữ gìn phẩm chất đạo đức, lối sống, thực hiện quy định về những điều đảng viên không được làm và quy định về trách nhiệm nêu gương, thực hiện quy chế làm việc; thực hiện các chương trình mục tiêu Quốc gia; quản lý các dự án đầu tư xây dựng cơ bản và giải ngân vốn đầu tư công, quản lý tài chính, tài sản, mua sắm vật tư, trang thiết bị; quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản,... Đặc biệt, việc kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm được quan tâm góp phần ngăn ngừa khuyết điểm, vi phạm của đảng viên và tổ chức đảng. Kết quả thực hiện nhiệm vụ của UBKT các cấp trong những năm qua đã góp phần tích cực thúc đẩy thực hiện các nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng của các địa phương, cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh; góp phần ngăn chặn suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật của tổ chức đảng, đảng viên, giữ nghiêm kỷ cương, kỷ luật, tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng; góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, xây dựng các tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh. Với những kết quả đã đạt được trong 75 năm qua, Ngành kiểm tra Đảng đã được Đảng, Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý; nhiều tập thể và cá nhân được tặng thưởng nhiều danh hiệu thi đua, được UBKT Trung ương tặng Cờ thi đua, Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, tập thể UBKT Tỉnh uỷ và nhiều cá nhân được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương cao quý.
Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng vẫn còn các hạn chế, tồn tại cần khắc phục, như: Một số cấp uỷ, tổ chức đảng, người đứng đầu cấp uỷ chưa coi trọng đúng mức công tác kiểm tra, giám sát chưa kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo và trực tiếp thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Kiểm tra, giám sát đối với cấp uỷ viên cùng cấp, người đứng đầu, người có chức vụ, quyền hạn còn hạn chế. Việc tự kiểm tra, tự phát hiện và xử lý vi phạm trong nội bộ vẫn là khâu yếu; có nhiều khuyết điểm, sai phạm của tổ chức đảng, đảng viên, trong đó có những vi phạm diễn ra trong thời gian dài nhưng chậm được phát hiện; chất lượng các cuộc kiểm tra, giám sát hiệu lực, hiệu quả chưa cao, công tác giám sát thường xuyên chưa kịp thời phát hiện các thiếu sót, khuyết điểm để nhắc nhở, chấn chỉnh tổ chức đảng, đảng viên sửa chữa, khắc phục. Để khắc phục những hạn chế tồn tại và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời gian tới, cấp uỷ và UBKT các cấp cần tiếp tục tập trung thực hiện đồng bộ một số nhiệm vụ chủ yếu sau:
Một là, tiếp tục khẳng định kiểm tra, giám sát là những chức năng, phương thức lãnh đạo của Đảng, một bộ phận quan trọng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng, là nhiệm vụ của toàn Đảng, trước hết là của cấp uỷ và trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ, nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của các cấp uỷ, UBKT các cấp.
Hai là, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng; thường xuyên tự kiểm tra, nhất là đối với cấp uỷ viên và cán bộ diện cấp uỷ cấp mình quản lý, kịp thời chỉ ra những ưu điểm để phát huy, phát hiện những hạn chế, khuyết điểm để chủ động khắc phục, chấn chỉnh; tăng cường giám sát chuyên đề, trong đó mở rộng giám sát trên tất cả các địa bàn, lĩnh vực, tập trung vào những nơi nội bộ có biểu hiện mất đoàn kết, có vấn đề phức tạp mới nảy sinh, dư luận xã hội quan tâm để chủ động nhắc nhở, cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm từ sớm, từ xa.
Ba là, UBKT các cấp phải thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và phạm vi trách nhiệm theo Điều lệ Đảng và các quy định của Đảng; chủ động, tích cực tham mưu, giúp cấp uỷ về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng. UBKT cấp trên tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn, KTGS cấp uỷ, tổ chức đảng và UBKT cấp dưới trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa UBKT với các đảng uỷ, Ban cán sự đảng, Đảng đoàn liên quan; phối hợp chặt chẽ giữa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với công tác thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử.
Bốn là, nâng cao chất lượng công tác tổng kết thực tiễn, rút kinh nghiệm trong công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng. Nghiên cứu đề xuất các chủ trương, giải pháp, biện pháp, cơ chế, chính sách để phát hiện sớm các khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng, đảng viên, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn xảy ra vi phạm.
Năm là, thường xuyên củng cố, kiện toàn UBKT, tổ chức bộ máy cơ quan UBKT các cấp phù hợp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Ngành Kiểm tra Đảng đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, tương xứng, ngang tầm thực hiện tốt nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng.
Nguyễn Thị Ánh Hồng
Tỉnh uỷ viên, Phó Chủ nhiệm Thường trực
Uỷ ban Kiểm tra Tỉnh uỷ